آشنایی کامل با دیابت

اینک دوباره با یک مقاله دیگر درباره دیابت (قند خون) در خدمت شما همراهان عزیز هستیم، امیدوارم که مطالب مفید و باعث شود اطلاعات شما درباره برخی بیماری هایی نظیر همین بیماری که بصورت چراغ خاموش عمل کرده و در عین سادگی باعث دردسر های بزرگی در زندگی میشود بالا رود.

طبق آمار های رسیده از سوی فدراسیون بین المللی دیابت و سازمان بهداشت جهانی حدود 500 میلیون نفر در جهان به انواع دیابت مبتلا هستند و پیش بینی می شود این امار تا سال 2025 به بیش از 600 میلیون نفر افزایش یابد.

در کشور ما نیز این آمار به گفته رئیس مرکز مدیریت بیماریهای غیر واگیر وزارت بهداشت تقریبا تعداد 6 میلیون نفر معادل 11 درصد افراد بالای 25 سال به انواع دیابت مبتلا هستند که این آمار رو به افزایش است.

از سوی فدراسیون بین المللی دیابت و سازمان جهانی بهداشت، روز ۲۳ آبان ماه برابر با ۱۴ نوامبر که مصادف با سالروز تولد فردریک بانتینگ کاشف انسولین است، روز جهانی دیابت نامگذاری شده است. از حدود ۱۰۰ سال پیش که بانتینگ و بست انسولین را کشف نمودند، باعث نجات میلیون ها فرد دیابتی در سرتاسر جهان شد!

سر فصل های این مقاله

• قند خون چیست؟

• دیابت چیست ؟

• قند خون نرمال و طبیعی چند است ؟

• انواع دیابت و علائم آنها

• آشنایی با علایم دیابت

• پیش دیابت

• توصیه های تغذیه ای

• پیشگیری از دیابت

 

50 درصد افراد دیابتی از دیابت خود اطلاعی ندارد!!!

قند خون:

به میزان قند (گلوکز) موجود در جریان خون انسان و حتی حیوانات قند خون میگویند.

 

توضیح کلی و ساده دیابت:

مواد غذایی پس از مصرف به 3 شکل وارد مرحله گوارش و خون میشوند:

1-کربوهیدرات ها    2-پروتئین ها    3-چربی ها

بحث ما در این موضوع سر کربوهیدرات ها است، کربوهیدرات ‌ها در واقع همان قند، نشاسته و فیبر موجود در حبوبات، سبزیجات، میوه ها و لبنیات هستند که در جریان خون تبدیل به گلوکز میشوند، بدن انسان در یک فرآیند طبیعی قند موجود در خون را وارد ماهیچه ها و سلول های چربی میکند و لازمه ورود قند خون به سلولهای چربی و ماهیجه ها وجود کلیدی بنام انسولین است که بوسیله لوزالمعده (پانکراس) تولید میشود و درصورت ورود قند  به داخل سلولهای چربی و ماهیچه تبدیل به انرژی شده و باعث کنترل قند خون بدن میشود، به زبان ساده انسولین یک کلیدی است که باعث باز شدن ماهیچه و یا سلول چربی برای پذیرش قند خون است.

حال اگر لوزالمعده (پانکراس) نتواند انسولین مورد نیاز بدن را تامین کند و سلولهای چربی و ماهیچه ها قند داخل خون را پذیرش نکنند آنگاه قند موجود در خون اشباع شده و دیگر به انرژی تبدیل نمیشود و نتیجه آن یکی از علایم قند خون بالا بنام خستگی مفرد و کوفتگی عضلات است و در ادامه بدن سعی براین دارد با بیرون کشیدن مایع داخل سلولها خون را رقیق کند که این نیز باعث وجود علایم دیگری از ابتلا به قند خون بالا همان احساس تشنگی بیش از حد میشود.

مهم تر از همه مقدار بالای قند خون میتواند به اندام هایی که جریان خون بالایی دارند صدمات جبران ناپذیری بزنند از جمله این اندام ها: سیستم بینایی، کبد، کلیه، عصب، قلب و ... است که در ادامه باعث قطع عضو حمله قلبی و سکته مغزی شود.

 

قند خون نرمال و طبیعی:

قند خون نیز بطور اندک درطول روز دچار تغییر می شود پس برای آنکه بتوانیم به معیار و اندازه درستی از قند خون خود در طی روز های متوالی برسیم باید آنرا در زمان های مشخصی از روز اندازه گیری کنیم، بهترین زمان اندازه گیری قند خون صبح بصورت ناشتا است و یا 2 ساعت بعد از مصرف غذا هم میتوان قندخون را اندازه گیری کرد. پس از اندازه گیری قند خون آنرا یادداشت کرده و چند روز بصورت متوالی این کار را انجام دهید، پس از آن نتایج یادداشت شده را بررسی کرده درصورتی که عدد قند خون نرمال باشد به این معنی است که قند بدنتان بصورت صحیح کنترل شده و نیازی به مراجعه به پزشک ندارید، درصورت مشاهده قند بالا و غیر طبیعی حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید.

قند خون در افراد غیر دیابتی و افراد دیابتی متفاوت است.

افراد غیر دیابتی:

ناشتا: قند خون مابین 70 الی 99

2 ساعت بعد از غذا: قند خون مابین 100 الی 130

افراد دیابتی:

ناشتا: قند خون مابین 80 الی 130

2 ساعت بهد از غذا: قند خون کمتر از 180

 

انواع دیابت و علایم آنها:

دیابت انواع مختلفی دارد ولی قصد داریم سه نوع دیابت از مهم ترین انواع آنرا بطور مختصر توضیح دهیم.

انواع دیابت:

1-دیابت نوع یک
2-دیابت نوع دو
3-دیابت حاملگی

 

دیابت نوع 1:

دیایت نوع اول که در کودکان و نوجوانان یا به صورت کلی افراد زیر 30 سال رایج است که در این نوع دیابت، پانکراس فرد دیگر هیچ انسولینی ترشح نکرده و یا بسیار اندک ترشح میکند، از نگاهی دیگر خودایمنی سیستم ایمنی بدن دچار اشتباه شده و علیه سلولهای خودی فعال میشوند و مانع ترشح انسولین بوسیله ی سلول ها در پانکراس شده و اختلال ایجاد میکنند.

دیابت نوع 1 وابسته به انسولین است و فرد میتواند با تزریق انسولین آنرا کنترل کند و اغلب زمینه وراثتی و ژنتیکی دارد.

ازجمله علایم دیابت نوع 1:

احساس تشنگی – تکرر ادرار – گرسنگی شدید – کاهش وزن

 

دیابت نوع 2:

دیابت نوع 2 بیشتر به دیابت بزرگسالان معروف است در این نوع دیابت، انسولین مورد نیاز توسط پانکراس تولید شده ولی به عللی موثر واقع نمیشود و جوابگوی قند بالای بیمار نیست، این بیماری اغلب بصورت ارثی و ژنتیکی است و در خانواده هایی که یک نفر مبتلا به این نوع دیابت باشد احتمال ابتلای عضوهای دیگر خانواده به همان نوع دیابت افزایش می یابد، به همین دلیل افرادی که در خانواده این نوع بیماری را دارند باید از سنین کودکی خود مراقبتی را به فرزندان خود آموزش داده و از بروز دیابت نوع 2 پیشگیری کنند.

طبق آمار انجمن دیابت ایران حدود 90 درصد از بیماران دیابتی جزو این دسته هستند.

از جمله علایم دیابت نوع 2:

تمامی علایم دیابت نوع 1 بعلاوه چربی خون – فشارخون – چاقی – بی حسی و مورمور شدن انگشتان – تنش های عصبی – بی حوصلگی و آشفتگی – ایجاد زخم های دیابتی و روند کند بهبود و حتی بهبود نیافتن آن.

بی اعتنایی به علایم و شروع نکردن خود مراقبی به موقع این عارضه در ادامه باعث نابینایی – نارسایی کلیوی – سکته مغزی – ایست قلبی و قطع عضو بویژه از ناحیه پا میشود.

 

دیابت بارداری:

نوع آخر دیابتی که قرار است توضیح داده شود دیابت بارداری است، طبق گزارشات و بررسی های میدانی صورت گرفته در زنان باردار حدود 3 الی 5 درصد آنها به این نوع دیابت دچار میشوند و اغلب در اواخر دوران بارداری این اتاق می افتد. دیابت حاملگی پس از پایان دوران بارداری از بین رفته و ممکن است در بارداری بعدی دوباره اتفاق افتد.

ناگفته نماند این نوع دیابت جای نگرانی چندانی ندارد ولی برای حفظ سلامت خود و جنین باید بصورت مرتب قند خون خود را در خانه حتما اندازه گیری و بررسی نمایند و آنرا با پزشک متخصص خود درمیان گذاشته و از آن کسب تکلیف کنند.

علایم دیابت حاملگی:

گزگز کردن پاها – التیام و بهبود کند زخم ها – خارش و عفونت قارچی میکرر – ضعف و تاری دید

علایم دیابت:

زخم هایی که بسیار کند و غیر معمول بهبود می یابند:

افراد دیابتی به دلیل اینکه دیابت بروی سیستم عصب و گردش خونشان تاثیر منفی گذاشته است درصورت بروز بریدگی خراش جراحت و اعمالی نظیر اینها روند بهبود بافت و جراحت بسیار کند و به آرامی صورت میگیرد که این اتفاق بدلیل جریان خون ناکافی و ضعیف در پاها باعث آسیب پذیری بیشتر این ناحیه از بدن شده است و امکان قطع این عضو بدن بیشتر از عضو های دیگر است.

گرسنگی بیش از اندازه به همراه کاهش وزن:

چنانکه در این مقاله توضیح دادیم درصورتی که بدن فرد دیابتی نمیتواند قند (گلوکز) خون را به انرژی تبدیل کند لیکن شروع به شکستن بافت های چربی و ماهیچه ها برای تامین انرژی بدن میکند که نتیجه این عمل گرسنگی شدید بهمراه لاغری بدون دلیل منطقی و روشن است.

تشنگی و تکرر ادرار:

مشابه مثال قبل درصورتی که بدن فرد دیابتی به علت پذیرش نشدن انسولین در سلولهای چربی و ماهیچه ها بدن فرد شروع به کشیدن مایع داخل سلولها برای رقیق سازی خون کرده که نتیجه این عمل هم تشنگی غیر معمول و تکرر ادرار است.

خستگی:

این نوع علایم اغلب نشانگر وجود دیابت نوع 2 است. بدن هر انسانی برای تولید انرژی نیازمند تبدیل مواد کربوهیدرات به قند و در نهایت هم تبدیل آن به انرژی است، درصورتی که این اتفاق توسط انسولین که وظیفه هدایت قند داخل خون به سلولهای چربی و ماهیچه ها را دارد نیوفتد دیگر آنها قادر به تولید انرژی نبوده و باعث خستگی و کوفتگی بدن میشوند.

مشکلات معده:

در سیستم گوارش عصب هایی وجود دارند که وظیفه آنها تخلیه و حرکت دادن غذا به آرامی در طول روده ها هستند، دیابت به این عصب نیز آسیب رسانده عمل آنرا دچار اختلال میکند که به این عارضه در پزشکی (تاخیر در تخلیه معده یا فلج ناقص دستگاه گورش) میگویند.

از عوارض این عارضه به اسهال و یبوست و بی اختیاری میتوان اشاره کرد و اغلب بیماران دیابتی با مشکل خوردن و بلعیدن غذا نیز مواجه هستند و درمان بیماران دیابتی که به این نوع علایم دچار هستند اندکی مشکل و سخت بوده.

تاری دید:

یکی دیگر از عصب هایی که این بیماری نشانه میگیرد عصب بینایی است.

ساختار بینایی یک ساختار بسیار حساس و آسیب پذیر است و هنگامی که رگهای خونی چشم به علت دیابت پاره شوند آسیب های جبران ناپذیری به شبکیه چشم وارد و یکی از عمده دلایل نابینایی در افراد بزرگسال این مشکل است و از عوارض شروع کننده این مشکل تاری دید، غیر شفاف دیدن محیط اطراف، قرمز شدن و ایجاد لخته در چشم و نور شدید در چشم است که درصورت بروز این مشکلات در بدن فوراً به پزشک متخصص مراجعه نمائید.

گزگز کردن و بی حس شدن بدن:

دیگر عصب در خطر بیماران دیابتی عصب لامسه و حسی و نوروپاتی دیابتی است، نوروپاتی دیابتی باعث کوفتگی و درد پاها و در نتیجه درصورت پیشگیری نکردن از ادامه روند باعث بی حسی مطلق در پاها میشود.

تغییرات پوستی:

آکانتوز نیگریکانس نام علمی تیرگی و ضخیم شدن پوست است و اغلب در ناحیه پشت گردن، دست ها، زیر بغل و صورت بوجود می آید، دیگر ناحیه های بدن کمتر دچار این عارضه پوستی میشوند. البته یکی دیگر از عوامل تاثیر گذار در پدیدار شدن این عاضه پوستی بر اثر دیابت ناشی از مقاومت بدن به انسولین است که درصورت کنترل نشدن باعث عفونت، تاول، تغییرات رنگ پوست و اختلالات پوستی متعددی میشود.

ورم دست و پاها:

نکته مهم و جدی این قضیه داشتن فشارخون و قند خون بصورت همزمان است، این دو عارضه باعث آسیب شدید به عملکرد کلیه شده و عمل دفع سموم و مایعات را برای کلیه مشکل می سازد، تورم دست و پاها به دلیل همین مسئله است که درصورتی که کلیه نتواند سموم و مایعات را به درستی دفع کند آن مایعات در زیر مفاصل جمع شده و باعث ورم آن ناحیه میگردد.

در این نوع علایم مصرف دارو و عمل به نکات مفید درمورد فشارخون و قند خون الزامی میباشد و تغییر در برنامه غذایی با مشورت پزشک توصیه میگردد.

پیش دیابت:

درصوتی که قند خون فردی در بازه نرمال قرار نگیرد و آنقدری هم بالا نباشد که دیابت نامیده شود میگویند فرد پیش دیابت دارد. در پیش دیابت اگر شخص پیشگیری های لازم و تغییرات برنامه غذایی و سبک زندگی  را انجام ندهد و بیخیالی بخرج دهد پس از گذشت حداقل 10 سال به دیابت نوع 2 دچار خواهد شد. طبق آمار های بدست آمده سازمان بیماریهای غیر واگیر بهداشت حدود 70 درصد از افراد پیش دیابتی به دیابت نوع 2 دچار میشوند. البته درصورت رعایت نکات پیشگیری در این مرحله به راحتی می توان قند خون را کنترل و پایین آورد.

قند خون افراد پیش دیابتی:

در حالت ناشتا: قندخون 100 الی 125

2 ساعت بعد از غذا: 140 الی 199

عوامل موثر در کنترل و جلوگیری از تبدیل پیش دیابت به دیابت نوع 2:

رعایت برنامه غذایی سالم – انجام فعالیت های بدنی – کاهش وزن – ترک دخانیات – کنترل استرس

باید ها و نباید های تغذیه ای:

تغذیه میتواند هم عامل سلامتی بدن باشد و برعکس میتواند باعث بروز بیماریهای متعدد در بدن شود.

امروزه اهمیت تغذیه سالم برای داشتن زندگی سالم و عاری از هرگونه بیماری بصورت جدی بحث و بررسی میشود.

حال افرادی که به انواع دیابت مبتلا هستند هم مانند دیگر بیماری ها باید رژیم غذایی سالم را در زندگی خود پیاده کنند و بصورت جدی با وسواس کامل آنرا ادامه دهند.

مواد غذایی برای افراد دیابتی به 2 دسته تقسیم میشوند:

1- مواد غذایی تحریک کننده    2- مواد غذایی مهار کننده

از جمله مواد غذایی تحریک کننده دیابت:

- غلات تصفیه شده (مواد غذایی که در آن تغییراتی انجام شده مثلا کنسرو کردن، غذا های نیمه آماده، فریز کردن و...)

- گوشت فرآوری شده (گوشت فرآوری شده گوشتی است که توسط نمک، دود دادن، خشک کردن و یا بصورت کنسرو حفظ و مراقبت می شود مانند: سوسیس، کالباس، ژامبون، هات داگ، بیکن، گوشت گاو نمک زده، گوشت در مواد غذایی کنسرو و...)

 - شکر افزوده (نوشابه‌های گازدار، ماءالشعیر، آب میوه‌های صنعتی، شیر و ماست با طعم میوه، شیر کاکائو، شیر شکلات، بستنی، ‌انواع کیک و شیرینی و شکلات‌ها و...)

 

از جمله مواد غذایی مهار کننده دیابت:

- غلات کامل (غلات کامل تمام قسمت‌های یک دانه یعنی هسته، سبوس، جوانه و اندوسپرم را در نسبت‌های اصلی دارد و از ارزش غذایی بالایی برخوردارند. در غلات تصفیه شده سبوس و جوانه از هم جدا می‌شوند و ارزش غذایی پایین می آید)
- سبزی ها (تمام نوع سبزی ها)

- میوه ها (در اولویت میوه های خانواده مرکبات و همه انواع میوه ها)

- چربی های سالم (روغن کنجد، ارده کنجد و زیتون و...)

 

پیشگیری از دیابت:

نوع تغذیه:

در بحث پیشگیری از دیابت جزو مهمترین مسائل نوع تغذیه سالم است، نکاتی که در قسمت باید ها و نباید های تغذیه ای گفته شد همگی رعایت شود.

فعالیت و تحرکات بدنی منظم:

دقت کنید هر گونه توصیه ای برای ورزش کردن منظور ورزشی سالم بدون استفاده از مکمل های دارویی و شیمیایی و در هوای آزاد است.

تحرکات بدنی یا ورزش کردن باعث بالا رفتن حساسیت سلول ها و ماهیچه ها به انسولین شده و درنهایت باعث راحت پذیرش شدن قند خون با کمترین میزان انسولین در بدن میشود.

طبق دیگر تحقیقات بعمل آمده ورزش با شدت متوسط تا 51 درصد و با شدت بالا تا 85 درصد در لحظه باعث بالا رفتن حساسیت سلولها به انسولین میشود.

برای رسیدن به نتیجه مطلوب و ماندگار ورزش، باید حدود 2 هزار کالری در هفته و بصورت مستمر سوزانده شود.

 

بدنتان را سیراب نگه دارید:

آب بهترین و سالم ترین نوشیدنی برای رفع تشنگی است.

درصورتی که شما آب کافی و لازم را به موقع به بدنتان برسانید دیگر هوس نوشیدن سایر نوشیدنیهایی با شکر افزوده مانند انواع نوشابه ها و آبمیوه های صنعتی نمیکنید. پس حتما آب آشامیدنی را جایگزین سایر نوشیدنیهای مضر کنید.

تناسب اندام حفظ شود:

چربی اضافی بخصوص در ناحیه شکم باعث کاهش حساسیت سلول ها به انسولین شده و در نهایت خود به تنهایی یکی از علل ابتلا به دیابت میشود.

سعی براین داشته باشید همیشه قبل از سیر شدن کامل و پر شدن معده، غذا خوردن را قطع کنید، پرخوری عامل اصلی بوجود آمدن چربی های اضافی در بدن است.

البته افرادی که به دیابت نوع 2 دچار هستند اضافه وزن و چاقی ندارند، اما درکل و نوع های دیگر دیابت بیشتر وزن فرد در ناحیه کمر و شکم جمع شده و چربی تلقی میشود.

 

مصرف دخانیات:

مصرف دخانیات از جمله سیگار و قلیان بصورت مستقیم تاثیرات مخربی برروی سلولها گذاشته و باعث کاهش حساسیت نسبت به انسولین میشود. پس بهتر است از مصرف سیگار و حتی قرارگرفتن در معرض دود آنها امتناء کنیم.

طبق آزمایشاتی که برروی بیش از 1 میلیون نفر شده است احتمال ابتلا به دیابت نوع 2، در افراد سیگاری 44 درصد و افراد سیگاری که بیش از 20 نخ در روز میکشند 61 درصد افزایش می یابد.

اکنون در هنگام ترک پس از گذشت 5 سال 13 درصد خطر ابتلا کاهش و درصورت گذشت 20 سال همانند کسی که تا کنون سیگار مصرف نکرده است احتمال دارد.

 

چای و قهوه:

به دلیل علاقه شدید اکثر مردم به مصرف چای و قهوه نمیتوان گفت که مصرف این نوشیدنیها را کنار بگذارید ولی میتوان آنها را بدون قند و شکر استفاده کرد. درصورتی که چای را همراه با میوه های خشک مانند توت ویا کشمش و قهوه را همراه با شکلات تلخ استفاده کرد نه تنها باعث تشدید دیابت نشده بلکه این نیز باعث افزایش حساسیت سلولها به انسولین شده و در نهایت کاهش دیابت را همراه دارد.

نتایج بدست آمده نشان میدهد افرادی که بطور روزانه قهوه مصرف میکنند 8 الی 54 درصد کمتر به دیابت نوع 2 مبتلا میشوند، و حتی مصرف قهوه به علت وجود کافئین باعث افزایش سوخت و ساز بدن و درنتیجه جلوگیری از اضافه وزن را همراه دارد که این نتیجه بصورت غیر مستقیم تاثیر قابل توجهی در پیشگیری از دیابت دارد.

 

خواب منظم:

امروزه در کنار تاثیر نوع تغذیه سالم بر کل زندگی، تاثیرات خواب منظم و کافی نیز در زندگی مورد توجه واقع شده است.

خواب کافی مابین 6 الی 8 ساعت است و سعی براین داشته باشید در ساعات منظمی از شب بخوابید.

خواب بیشتر از 8 ساعت و کمتر از 5 ساعت علاوه بر مختل کردن سیستم کلی بدن بر افزایش دیابت نیز تاثیر میگذارد.

 

استرس و اضطراب:

دیگر نیازی به توضیح اضافی درباره تاثیرات و مضرات استرس و اضطراب بیش از حد بر زندگی وجد ندارد.

همچنان که عامل اکثر بیماری ها نشات گرفته از استرس و اضطراب است پس یکی از عوامل مهم ابتلا به دیابت داشتن استرس و اضطراب بیش از حد در زندگی است.

شما میتوانید برای خرید دستگاه قند خون کلیک نمایید.