تب نشانه چیست؟ | انواع روش های درمان تب

تب یکی از علایم نشان دهنده بیماری است و اغلب در نوزادان خطراتی ایجاد میکند، تب در بزرگسالان درصورت نبود بیماریهای خاص زمینه ای خطر آفرین نمیباشد و فقط زنگ خطری برای اعلام یک نوع بیماری دیگر است که در مطالبی که دراین مقاله بیان میکنیم بصورت خلاصه شمارا از کلیات علایم و درمانهای تب آگاه می سازیم. 

1. تب 
2. عملکرد سیستم کنترل دمای بدن
3. دمای بدن نرمال
4. تب در نوزادان
5. تب و حالات خطرناک در نوزادان:
6. تب و حالات خطرناک در بزرگسالان:
7. عوامل ایجاد تب:
8. چند راهکار کاهش تب خانگی بدون نیاز به دارو:
9. سخن آخر

 

تب:

بطور کلی تب واکنش بدن در مقابل عوامل بیگانه (انواع ویروس ها، باکتری ها، قارچ ها و سموم) وبیماری ها است.

درصورت بروز تب، دمای بدن از حد نرمال بالاتر رفته بعلت اینکه در دمای بالا بسیاری از میکروب ها توانایی رشد ندارند و این عمل نوعی خود ایمنی و محافظت دربرابر عفونتهای داخلی و بدن تلقی می شود.

عملکرد سیستم کنترل دمای بدن:

بدن انسان همانند سایر جانداران خون گرم، سیستم کنترل خودکار دمای بدن دارد که این سیستم در قسمت هیپوتالاموس مغز قرار دارد. همپنین در بدن انسان دو گروه گیرنده های حرارتی به نام (ترمورسپتور) وجود دارد.

دسته اول در هیپوتالاموس قرار دارند که گیرنده های حرارتی مرکزی نامیده می شوند.

دسته دوم گیرنده های حرارتی در پوست است که دمای محیط را دریافت میکنند.

درهنگام بالا رفتن دمای محیط، ما 2 نوع واکنش از خودمان نشان میدهیم.

1- واکنش ارادی

2- واکنش غیر ارادی

واکنش ارادی:

در هنگام احساس گرما اقدام به کاهش لباس هایمان کرده و به مکان های خنک میرویم، و یا تهویه هوا را روشن میکنیم که به این نوع اقدامات واکنش های ارادی میگویند.

واکنش غیر ارادی:

واکنش های غیر ارادی نیز بصورت خودکار، سیستم بدن آنها را انجام می دهد، در هنگام گرما، بدن شروع به تعریق کردن نموده و بوسیله تبخیرعرق، دمای بدن را کاهش می دهیم.

در این واکنش جریان خون در قسمت سطح پوست بالا رفته بعلت اینکه خون خنک شده و بصورت خنک وارد بدن شود.

و در دمای سرد هم دقیقا عکس این عمل اتفاق می افتد و همچنان 2 نوع واکنش ارادی و غیر ارادی نشان میدهیم.

در کل این واکنش ها چه ارادی چه غیر ارادی همه در شرایط طبیعی منجر به این شده که دمای داخل بدن در محدوده 36.1 الی 37.4 (حد نرمال) قرار گیرد.

 

دمای بدن نرمال:

دمای بدن انسان در حالت نرمال و طبیعی بطور متغییر بین 36.1 الی 37.4 است و این تغییر به عوامل متعددی مانند غذا خوردن، ورزش، چرخه قاعدگی، خواب و ساعات مختلف روز بستگی دارد.

دمای مابین 37.5 الی 37.9 را تب خفیف نامیده میشود و در بزرگسالان جای نگرانی ندارد.

دمای بالا و برابر 38 تا 40 درجه در حالت استراحت بدن، تب گفته میشود و باید کنترل و پایین آورده شود.

دمای بدن بالا 40 نیز تهدید و خطر بزرگی برای بزرگسالان محسوب میشود.

بطور کلی در دمای بالا تر از حد نرمال (تب داشتن) عملکرد آنزیم ها و برخی پروتئین ها در بدن دچار اختلال شده و در این حالت شخص باید یا بوسیله دارو های OTC (داروهایی که نیاز به تجویز پزشک ندارند) استفاده نماید یا مستقیما به پزشک مراجعه نماید.

مهم: اندازه گیری دمای بدن به روش های گوناگونی امکان پذیر است که بعلت متفاوت بودن ناحیه های اندازه گیری دمای بدن ممکن است رنج ویا دمای نرمال هر ناحیه با ناحیه دیگر تفاوتهایی داشته باشد.

روش زیر بغل: در این روش رنج نرمال بین 35.2 تا 37.5 درجه سانتی گراد میباشد.

روش درون دهان در این روش رنج نرمال بین 35.5 تا 37.5 درجه سانتی گراد میباشد.

روش درون گوش (شیوه ضماخی) در این روش رنج نرمال بین 35.8 تا 38 درجه سانتی گراد میباشد.

روش درون مقعد  در این روش رنج نرمال بین 36.2  تا 38 درجه میباشد.

اندازه گیری از طریق زیر بغل حدود 0.6 سانتی گراد کمتر از زیر زبان و مقعدی 0.6 سانتی گراد بیشتر از زیر زبانی ممکن است نشان داده شود.

تب در نوزادان:

وجود تب در نوزادان اندکی نگران کننده است.

خردسالانی که کمتر از 5 سال دارند به ویژه نوزادان تا 3 سالگی در کنار تب احتمال تشنج نیز دارند که این آمار در کودکان 3 الی 5 درصد است و به دلیل اینکه تب یک نوع خود ایمنی بدن در مقابل عفونتهاست در صورتی که نوزاد ریسک تشنج نداشته باشد نیازی به استفاده از تب برها نیست.

راهکارهای کاهش تب در نوزادان استفاده از پاراستامول و آسپرین برای تبخیر آب بدن و جلوگیری از تشنج وبه آرامش رسیدن نوزاد و راهکار های دیگر قابل استفاده حمام نوزاد در دمای آب 2 درجه کمتر از بدن نوزاد، پوشاندن لباس نازک، مصرف نوشیدنی های خنک و کاهش دمای اتاق.

تب و حالات خطرناک در نوزادان:

زیر 3 ماه: دمای مقعدی مساوی یا بالاتر از 38

3 الی 6 ماه: دمای مقعدی مساوی یا بالاتر از 38.9 و بی حالی و تحریک پذیری

6 الی 24 ماه: دمای مقعدی مساوی یا بالاتر از 38.9 درصورتی که تب بیش از 1 روز طول بکشد ولی علایم دیگری نداشته باشد.

اگر کودک در کنار تب نشانه های دیگری مانند سرماخوردگی ، سرفه و اسهال داشته باشد.

کودک تب دارد ولی ارتباط برقرار نمیکند و عکس العمل به حرکات شما ندارد.

تب که بیش از 3 روز طول بکشد.

کودک ضعیف شیر بخورد ویا از خوردن و نوشیدن امتنا کند.

ارتباط چشمی ضعیف

 

تب و حالات خطرناک در بزرگسالان:

دمای مساوی یا بالاتر از 39.4 درجه

سابقه بیماریهای جدی مانند ایدز، بیماری های قلبی، سرطان، دیابت ویا مصرف داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی بدن

درصورت مشاهده علایمی مانند سردرد شدید، بثورات پوستی (ضایعه پوستی که با قرمزی و خارش همراه است)، حساسیت غیر معمول به نور شدید، سفتی گردن و درد هنگام تکان دادن ویا خم کردن سر به جلو، سر گیجه، سرفه شدید، استفراغ مکرر، مشکلات تنفسی و درد در ناحیه قفسه سینه، درد در ناحیه شکم در هنگام ادرار و تشنج، حتما به پزشک مراجعه نمایید.

عوامل ایجاد تب:

عوامل میکروب های ویروسی:

بیش ترین عامل ایجاد تب در کودکان و بزرگسالان عوامل میکروب های ویروسی است که حدود 90 درصد آمار را تشکیل میدهد.

ویروس ها میکروبهایی هستند که میزان آسیب آنها به بدن اندک بوده و معمولا در یک دوره چند روزه (3 الی 4 روزه) برطرف میشوند. تشخیص دقیق اینکه عامل تب ویروسی است یا انواع دیگر بوسیله پزشک است ولی برخی عوامل نشان دهنده این ویروس عبارت انداز: آبریزش بینی، گلودرد، سرفه، گرفتگی صدا و درد عضلانی است و همچنان همراه با اسهال، استفراغ و شکم درد میباشد.

این نوع عفونت میکروب های ویروسی بوسیله آنتی بیوتیک ها درمان نمیشوند و نیازی به دارو نمیباشد و بصورت خودکار طی گذشت 3 الی 4 روز درمان میشوند ولی درصورتی که این دوران بهبود به بیش از 5 روز ادامه داشت باید به پزشک مراجعه نمود.

 

عوامل باکتریایی:

هنگامی که یک نژاد از باکتری های مضر در درون و بخش بیرونی بدن دچار تکثیر بسیار شوند و تعدادشان از تعداد باکتری های مفید افزایش یابد بدن فرد دچار عفونت باکتریایی شده است.

علایم اینگونه عوامل باکتریایی مشابه ویروسی بوده از جمله:

تب، التهاب، سرفه، اسهال، استفراغ، کوفتگی و خستگی

عوامل باکتریایی ایجاد کننده تب میتواند آسیب زننده تر از عوامل ویروسی باشد و بر روی هرکدام از اندامهای بدن تاثیر بگذارد و این نوع تب ها بوسیله آنتی بیوتیک درمان شود.

 

عفونتهای قارچی:

عوامل قارچی میتواند در هریک از اندامها دیده شود و بوسیله داروهای زد قارچ برطرف میشود.

 

تماس یا حیوانات:

افرادی که با حیوانات سر و کار دارند مانند کسانی که دام پروری میکنند ویا حیوانات خانگی نگهداری میکنند در خطر برخی باکتریهای نادری هستند.

این باکتری ها میتواند در چهار پایان اهلی، شیر و لبنیات غیر پاستوره و ادرار حیوانات بیمار یافت شود.

از علائم آن: سردرد، درد غضلانی و مفاصل

 

برخی داروها و واکسن ها:

برخی دارو ها مانند داروهای ضد تشنج، فشارخون بالا و آنتی بیوتیک ها میتواند تب زا باشد.

تزریق برخی واکسن ها ممکن است عوارضی مانند تب خفیف و کوتاه مدت در پی داشته باشد مانند تزریق واکسن: سه گانه یا ثلات (( دیفتری، کزاز، سیاه سرفه) و واکسن پنوموکوک (ذات الریه))

 

مسافرت:

در هنگام مسافرت بدلیل تغییرات آب و هوایی و تغییر مواد غذایی بخصوص در مسافرت های خارج از کشور و بدلیل مسمومیت های غذایی و حشرات و بیماری های قابل پیشگیری دچار تب شود.

 

لخته خون:

گاهی اوقات در ساق پا لخته های خونی ایجاد شده و باعث درد و ورم در پاها شود. درصورتی که قسمتی ازین لخته ها جدا شده و به ریه ها برود ( آمبولی ریه ) و باعث درد در ناحیه قفسه سینه و سختی تنفس شود و گاهی اوقات شخص بدلیل التهاب رگهای خونی دچار تب میشود درصورت بروز اینگونه علایم سریعا به پزشک مراجعه کنید.

 

تومور های بدخیم:

گاهی اوقات تومورها در بدن مواد شیمیایی تولید کرده که باعث بوجود آمدن تب در شخص میشوند، این نوع تب در افراد سرطانی رخ میدهد و حتی اغلب باعث عفونت نیز میشوند.

همچنین تومورهای مغزی می توانند باعث اختلال در عملکرد قسمت هیپوتالاموس مغز (ترموستات بدن) شوند و عمل تنظیم دمای بدن را مشکل کنند.

داروهای بیماران سرطانی اغلب تب زا بوده و بدلیل ضعف در سیستم بدنی آنها باعث شکل گیری عفونت شوند.

 

عوامل محیطی:

در مواقع گرمای بیش از حد محیط، دمای بدن انسان نیز افزایش یافته و این نوع افزایش دما در بدن را هیپرترمیا میگویند.

عوامل ایجاد کننده این شرایط آب و هوای بسیار گرم و مرطوب میباشد.

راه حل درمان هیپرترمیا با سایر عوامل ایجاد کننده تب متفاوت است، واین حالت یک حالت اورژانسی است و شخص دچار هیپرترمیا باید سریعا خنک شود و گرما زدگی و آفتاب سوختگی شدید نیز باعث این عامل نیز میشود.

 

عوامل بیماریهای التهابی:

برخی بیماری های التهابی مانند التهاب مفاصل (آرتریت روماتوئید) باعث بروز تب میشود.

 

چند راهکار کاهش تب خانگی بدون نیاز به دارو:

بطور خلاصه وار چند نکته و راهکار کاهش دمای خانگی و آسان را برایتان بیان میکنیم:

بمقدار زیاد آب بنوشید:

تب یکی از عوامل کم آبی بدن است.

کم آبی خود باعث بی حالی و خستگی بدن شده پس سعی کنید مقدار مصرف آب روزانه خود را بالا ببرید و حتی گاهی اوقات از محلول های آبرسان خوراکی (محلولهای خاصی که برای درمان کم آبی بدن ناشی از عواملی مانند تب، اسهال و استفراغ استفاده میشود) با مشورت پزشک استفاده نمائید و درصورتی که شخص نوزاد بود این کار بوسیله ادامه شیردهی تا جایی که ممکن است میتواند صورت گیرد.

 

حمام کردن با آب:

بهترین عملکرد این است که همراه با آب دمای بدن خودرا کاهش دهید، سعی کنید داخل وان بروید اگر در دسترس نبود میتوانید دست ها و پهایتان را داخل آب ببرید، آب گفته شده باید گرم باشد و با کاهش دمای طبیعی آب دمای بدنتان را کاهش دهید، آب به هیچ عنوان نباید سرد باشد چون نمیخواهیم به یکباره این کار را انجام دهیم.

کنترل دمای محیط:

به یک جای خنک بروید ویا دمای محیطی که در آنجا قرار دارید را اندکی خنک تر کنید فقط لباس های نخی نازک برتن کنید.

نوع تغذیه:

درحالت کلی مصرف اغلب مواد غذایی گرمی (مواد خوراکی که طبع گرم دارند) و یا هله هوله را کاهش داده و به جای آن از مواد غذایی یا خوراکی با طبع سرد استفاده کنید.

آسپرین:

بعد از صرف غذا آسپرین استفاده نمائید.

 

آب سرد:

بوسیله دستمال آغشته به آب سرد که آب آنرا گرفته و رطوبت و نم آنرا روی پیشانی و گردن شخص بگذارید تا کمک به کاهش دمای بدن کند.

جوراب مرطوب بپوشید:

پاهایتان را با آب ولرم بشوئید و سپس جوراب آغشته به آب سرد را تن کرده و از روی آن یک جوراب پشمی بپوشید، این کار با سرعت بالاتری کمک به کاهش دمای بدن می کند.

تاثیر اندازه گیری بموقع تب در سلامتی نوزادان و بزرگسالان:

سخن آخر:

در مطالب قبل درباره اندازه تب نرمال و تب های خطرناک صحبت کردیم، حال مسئله مهم این است که شما بتوانید در لحظه برای پیشگیری از خطرات احتمالی دمای بدن خود و یا نوزادتان را اندازه گیری کنید.

اگر شخص مورد نظر دارای تب باشد باید بصورت لحظه ای به تعداد زیاد در روز اقدام به اندازه گیری دمای بدن آن شخص کرده و اگر تب ندارد میتوانید هر ازگاهی این کاررا برای پیشگیری از تب شدید انجام دهید.

این کار مستلزم وجود یک ترمومتر (تب سنج) دقیق و خانگی میباشد که هر لحظه در دسترستان بوده و انجام این کارها را برایتان آسان نماید.

 

در مجموعه آریا مدیک انواع ترمومتر های زیر بغل دیجیتالی و لیزری غیر تماسی وجود دارد که میتوانید آنهارا مشاهده نمائید.