فروشگاه تجهیزات پزشکی اریا مدیک
کمک نیاز دارید؟
۰۹۱۴۲۰۶۷۷۷۰
فروشگاه تجهیزات پزشکی اریا مدیک
سنگ کلیه یکی از شایع‌ترین بیماری‌های دستگاه ادراری است که از تجمع مواد معدنی و نمک‌ها در کلیه‌ها به‌وجود می‌آید. این سنگ‌ها ممکن است به اندازه‌ی دانه‌ی شن باشند یا به بزرگی یک سنگ‌ریزه، اما تأثیرشان بر بدن میتواند بسیار دردناک و آزاردهنده باشد. تشکیل سنگ کلیه معمولاً نتیجه‌ی برهم خوردن تعادل میان آب، نمک‌ها و مواد معدنی در بدن است؛این بیماری نه‌تنها سلامت جسمی فرد را تهدید میکند، بلکه میتواند کیفیت زندگی، تمرکز، خواب و حتی وضعیت روحی او را نیز تحت‌تأثیر قرار دهد. شناخت عوامل ایجادکننده، روش‌های پیشگیری و درمان‌های مؤثر میتواند نقش بزرگی در کاهش شیوع و عوارض آن داشته باشد بطور کلی سنگ کلیه فقط یک درد ساده‌ی جسمی نیست ؛ بلکه یک زنگ خط برای بازنگری درتعادل بدن و سبک زندگی میباشد، الگوهای متفاوتی در گروه‌های مختلف به وجود سنگ کلیه اشاره دارند که نشانه های هشدار دهنده ای ک باید فورا به پزشک مراجعه شود عبارتند از : تب و لرز همراه با درد کلیه - کاهش شدید یا قطع ادرار - درد غیرقابل تحمل که با مسکن معمولی کنترل نمیشود - ضعف، گیجی یا علائم شوک (تعریق سرد، ضربان قلب تند) البته دقت شود که این موارد ممکن است نشان‌دهنده انسداد با عفونت یا نارسایی حاد کلیه باشند لذا با انجام آزمایش های چون ادرار و خون و سونوگرافی های لازم میتوان تشخیص درست تری به ارمغان آورد .
سنگ کلیه زمانی به‌وجود می‌آید که مواد محلول در ادرار، مانند کلسیم، اگزالات، اسید اوریک یا فسفات، بیش از حد در کلیه تجمع پیدا کنند و به‌صورت کریستال‌های سخت درآیند. این کریستال‌ها به مرور زمان به هم می‌چسبند و سنگ‌هایی تشکیل می‌دهند که ممکن است در کلیه باقی بمانند یا وارد مسیر ادراری شوند.علت‌های اصلی بروز سنگ کلیه عبارت‌اند از:
به طور کلی، ترکیب عوامل محیطی (مثل کم‌آبی و تغذیه‌ی نامناسب) با عوامل ژنتیکی و بیماری‌های زمینه‌ای، سبب میشود مواد معدنی در کلیه ته‌نشین شده و به تدریج به سنگ‌های دردناک و مزاحم تبدیل شوند.
سنگ کلیه فقط در کلیه تشکیل نمیشود؛ گاهی در بافت خود کلیه رشد میکند معروف به ( نِفروکلسی‌نوز )است که این حالت معمولاً بدون درد و بی‌علامت مسیاشد و تا سال‌ها پنهان میماند اما مستواند به‌تدریج باعث نارسایی کلیه شود، بدون اینکه فرد حتی یک‌بار کولیک کلیوی تجربه کرده باشد .
خطرناک‌ترین‌ها : سنگ استروویتی (عفونی): چون سریع رشد میکند و میتواند کل کلیه رو پر کند (سنگ شاخ‌گوزنی). باعث انسداد، عفونت شدید و در صورت درمان‌نشدن، نارسایی کلیه میشود.
سنگ سیستینی: به‌دلیل ژنتیکی بودن، مکرر و مقاوم به درمان هست وحتی بعد از دفع یا جراحی دوباره برمی‌گردد.
نسبتاً خطرناک : سنگ اسید اوریکی: معمولاً کوچک ترو قابل حل در محیط قلیایی‌اند ولی اگر درمان نشوند میتوانند باعث انسداد حالب شوند.
بی‌خطرترها (از نظر تخریب کلیه) :
سنگ‌های کلسیمی: شایع‌ترین ولی معمولاً با درمان دارویی، تغییر رژیم غذایی و نوشیدن آب زیاد کنترل می‌ش
سنگ‌های دارویی: با قطع داروی عامل معمولاً به‌طور خودبه‌خود از بین میروند و خطر ماندگار ندارند .
1 ) درد (شایع ترین علامت) : درد ناگهانی، خیلی شدید و موجی (مثل امواج) که معمولاً از پهلو شروع میشه و ممکنه به شکم پایین، کشاله ران یا ناحیهٔ تناسلی انتشار پیدا کند ، دلیلِ موجی بودن اینکه سنگ باعث اسپاسم و انقباضِ حالب میشه ومحل درد بسته به موقعیت سنگ است که اگر سنگ در حالب بالا باشه درد بیشتری در پهلو و پشت احساس میشود وهر چی سنگ پایین‌تر بره درد به کشاله ران/ بیضه یا لبۀ شرمگاهی نزدیکتر میشود ؛ معمولاً بیمار نمی‌تونه راحت دراز بکشد همچنین فشار یا ضربه مختصر روی پهلو در سمت مبتلا ممکنه حساسیت یا درد ایجاد کنه؛ پزشک معمولاً این مورد را بررسی میکند .
2) خون درادرار (هماچوری) : آسیب مخاط مجرای ادراری یا کلیه توسط سنگ باعث خون‌ریزی میشود که در بعضی موارد، مقدار خون آن‌قدر کم است که رنگ ادرار تغییری نمی‌کند و فقط در آزمایش زیر میکروسکوپ RBC دیده می‌شوند. در موارد شدیدتر، رنگ ادرار صورتی، قرمز یا قهوه‌ای میشود و بیمار خودش هم وجود خون را متوجه میشود.
3) علائم ادراری : تکرر یا فوریت ادرار، سوزش هنگام ادرار، احساس عدم تخلیه کامل نشانه هایی از وجود سنگ کلیه میتوانند باشند که این علایم بیشتر وقتی ظاهر میشه که سنگ در حالب پایین یا در مثانه باشد .
اگر سنگ باعث بند آمدن ادرار بشه، ممکنه جریان ادرار کم یا قطع بشه که به آنوری معروف است و این وضعیت هم اورژانسی باشد چراکه میتواند کلیه رو تهدید کند .
4) تهوع و استفراغ : خیلی از بیماران همراه با درد شدید تهوع و گاهی استفراغ هم دارند که به‌خاطر تحریک اعصاب Visceral و پاسخ دستگاه گوارش به درد خیلی شدید رخ میدهد .
5) تب و علائم عفونت (علت اورژانسی) : تب ولرز، تعریق، یا احساس بیماری عمومی وقتی با درد ادراری همراه باشد نشان دهنده عفونت ادراری همراه با انسداد (مثلاً سنگِ انسدادی) هست اورژانسی میباشد و نیاز به درمان فوری و آنتی‌بیوتیک و برطرف‌کردن انسداد دارد .
6) موارد بدون علامت یا علایم خفیف : بعضی سنگ‌ها کوچک و بدون دردند و فقط در سونوگرافی یا آزمایشات روتین پیدا می‌شنوند ، مخصوصاً سنگ‌های خیلی کوچک یا سنگ‌هایی که در مثانه قرار دارن و علایم کمتری دارند.
عوامل خطر سنگ کلیه شامل مجموعه‌ای از شرایط بدنی، رفتاری و تغذیه‌ای است که احتمال تشکیل سنگ را در کلیه افزایش می‌دهند. کم‌نوشی و کم‌آبی بدن از مهم‌ترین عوامل محسوب میشود، زیرا باعث غلیظ شدن ادرار و تجمع مواد معدنی می‌گردد ؛ رژیم غذایی نامناسب مانند مصرف زیاد نمک، پروتئین حیوانی، قندهای ساده، نوشابه‌های گازدار و غذاهای حاوی اگزالات (نظیر اسفناج، چای، شکلات و مغزها) نیز خطر سنگ‌سازی را بالا می‌برد؛ چاقی، بی‌تحرکی، تعریق زیاد و اقامت در مناطق گرم و خشک از عوامل محیطی مؤثرند. از نظر پزشکی، سابقه‌ی خانوادگی سنگ کلیه، عفونت‌های مکرر ادراری، پرکاری غده‌ی پاراتیروئید، نقرس، دیابت، فشار خون بالا، اختلالات متابولیسم کلسیم و اگزالات و مصرف طولانی‌مدت برخی داروها مانند دیورتیک‌ها و مکمل‌های کلسیم یا ویتامین C نیز خطر بروز سنگ را افزایش می‌دهند. همچنین، بیماری‌های گوارشی و جراحی‌های مربوط به روده که جذب کلسیم و آب را مختل می‌کنند، میتوانند زمینه‌ساز سنگ کلیه شوند. در مجموع، هر عاملی که باعث افزایش غلظت مواد محلول در ادرار یا کاهش حجم ادرار شود، زمینه‌ی تشکیل سنگ کلیه را فراهم می‌سازد.
روش‌های تشخیص و درمان سنگ کلیه با هدف شناسایی نوع، اندازه، محل سنگ و انتخاب مناسب‌ترین راه برای دفع یا درمان آن انجام میشود. تشخیص معمولاً با گرفتن شرح حال دقیق و معاینه‌ی فیزیکی آغاز میشود؛ سپس از آزمایش ادرار برای بررسی وجود خون، عفونت یا کریستال‌های خاص و از آزمایش خون برای ارزیابی سطح کلسیم، اوریک‌اسید و عملکرد کلیه استفاده میشود. سونوگرافی یک روش غیرتهاجمی و رایج برای تشخیص سنگ‌های کلیوی است، اما در صورت نیاز به دقت بیشتر، از سی‌تی‌اسکن(بدون کنتراست) به‌عنوان دقیق‌ترین روش تصویربرداری استفاده میشود. در برخی موارد، عکس ساده شکم (KUB) یا پیلوگرافی وریدی (IVP) نیز به‌کار می‌رود .
الگوی خواب نامنظم یا کم‌خوابی مزمن هم میتواند احتمال تشکیل سنگ کلیه رو بالا ببرد، چون تعادل هورمون‌هایی مثل وازوپرسین (ضدادراری) رو به‌هم می‌زند و باعث احتباس مایعات و غلظت بیشتر ادرار میشود.
درمان سنگ کلیه بسته به اندازه، محل، جنس سنگ و وضعیت بیمار متفاوت است. سنگ‌های کوچک (کمتر از ۵ میلی‌متر) معمولاً با افزایش مصرف مایعات، فعالیت بدنی و داروهای تسهیل کننده‌ی خروج سنگ مانند تامسولوسین (Tamsulosin) به‌صورت طبیعی دفع می‌شوند. برای کنترل درد از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) یا مسکن‌های قوی‌تر استفاده میشود. در مواردی که سنگ بزرگ‌تر است یا خودبه‌خود دفع نمیشود، از روش‌های غیرجراحی مانند سنگ‌شکنی برون‌تنی با امواج شوک (ESWL) استفاده میشود که با امواج صوتی سنگ را خرد کرده و قطعات ریز آن از طریق ادرار دفع میشود. اگر سنگ در حالب گیر کرده باشد، ممکن است نیاز به یورتروسکوپی (Ureteroscopy) باشد که با ابزار اندوسکوپیک از طریق مجرای ادرار سنگ را خارج یا خرد می‌کنند. برای سنگ‌های بزرگ کلیوی یا سنگ‌هایی که به درمان‌های دیگر پاسخ نمی‌دهند، از نفرولیتوتومی از راه پوست (PCNL) یا در موارد نادر جراحی باز کلیه استفاده میشود. درمان دارویی اختصاصی نیز بسته به نوع سنگ متفاوت است؛ مثلاً در سنگ‌های اسیداوریکی از داروهایی مثل آلوپورینول یا قلیایی‌کننده‌های ادرار (مانند سیترات پتاسیم) استفاده میشود. در کنار درمان‌های اصلی، اصلاح رژیم غذایی، افزایش مصرف مایعات، کاهش نمک و پروتئین حیوانی، و پیگیری منظم پزشکی برای جلوگیری از عود سنگ اهمیت فراوان دارد.
اگر سنگ کلیه درمان نشود، میتواند به مرور باعث انسداد جریان ادرار شود که فشار زیادی به کلیه وارد کرده و موجب اتساع لگنچه و حالب (هیدرونفروز) می‌گردد. این وضعیت در صورت تداوم باعث تخریب تدریجی بافت کلیه و نارسایی کلیوی دائمی میشود. از طرفی، باقی ماندن سنگ در مسیر ادراری میتواند زمینه را برای عفونت‌های مکرر ادراری، تب و حتی عفونت‌های خطرناک خون (سپسیس) فراهم کند. دردهای مزمن، کاهش عملکرد کلیه و نیاز به دیالیز از دیگر پیامدهای جدی عدم درمان به‌موقع هستند.
سنگ کلیه نه تنها یک مشکل دردناک جسمی است بلکه هشداردهنده از اختلال تعادل بدن و سبک زندگی ناسالم است . رعایت پیشگیری ، تغذیه مناسب و پیگیری پزشکی پزشکی منظم میتواند از عوراض جدی ونارسایی کلیوی جلوگیری کند.
برای نظر دادن لطفا وارد شوید.